Duża część z nas używa frazeologizmów. Niestety często nie zdajemy sobie sprawę, że używamy ich błędnie. Błędy frazeologiczne, zaliczane jako błędy językowe to bardzo szerokie pojęcie, polegające na naruszeniu ustalonego, tradycyjnego związku wyrazowego. Może to obniżyć zrozumiałość tekstu, zmieniając znaczenie frazeologizmu.
Można wyróżnić trzy kategorie związków frazeologicznych :
- wyrażenia, opierające się na rzeczowniku np. czarna owca,
- zwroty, opierające się na czasowniku np. mówić od rzeczy,
- frazy, będące związkami w postaci zdania lub maksymy np. apetyt rośnie w miarę jedzenia, “Myślę więc jestem”.
Błędy frazeologiczne, wynikają zwykle z nieznajomości funkcjonujących zwrotów. Najczęściej wyróżniane typy błędów frazeologicznych to :
- modyfikacje postaci frazeologizmy np. być na poprawnej drodze, podczas gdy poprawy frazeologizm brzmi być na dobrej drodze, albo chodzić jak szwajcarska maszyna, zamiast chodzić jak szwajcarski zegarek, itd.,
- niepoprawna odmiana gramatyczna np. jak mrówków, zamiast jak mrówek, być samemu jak palec zamiast być sam jak palec, itd.,
- kontaminacja, czyli połączenie co najmniej dwóch związków wyrazowych np. złapać szczęście za nogi – połączenie zwrotu mieć szczęście i złapać Boga za nogi, itp.,
- pominięcie jednego członu wyrażenia np. gapić się jak sroka zamiast gapić się jak sroka w gnat albo lepszy wróbel w garści niż gołąb zamiast lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu, itp.,
- zastosowanie związku wyrazowego w złym znaczeniu np. Jest zawodowym tancerzem i porusza się jak słoń w składzie porcelany – gdzie poruszać się jak słoń w składzie porcelany oznacza niezgrabne i niezręczne poruszanie się, albo Patryk to złota rączka, nie chce kiwnąć palcem, żeby naprawić szafkę – gdzie zwrot złota rączka oznacza osobę zdolną, która potrafi naprawić wiele rzeczy domowego użytku.
- rozszerzenie frazeologizmu, czyli dodanie słowa, który wskazuje na użycie frazeologizmu, np. być jak przysłowiowy słoń w składzie porcelany, mieć tak zwane dwie lewe ręce, zamiast być jak słoń w składzie porcelany, mieć dwie lewe ręce.